اتوکلاو

اتوکلاو چیست؟

بیماری قبلا یک راز کامل بود. این بیماری که می تواند هر کسی را در هر زمان مورد حمله قرار دهد، دردهای وحشتناک، تب و حتی مرگ را به همراه خواهد داشت. تا حدود سیصد سال پیش، ما مکانیسم علمی موجود را درک نمی کردیم. اما در سال 1674 میکروسکوپ اختراع شد و یک قطره آب باران تبدیل به دنیای کاملاً جدیدی از میکروب شناسی شد که مملو از حیات مینیاتوری بود!

اختراع دستگاه ضدعفونی کننده اتوکلاو در سال 1879 به  چارلز چمبرلند نسبت داده می شود . در همان زمان، محققان شروع به درک مزایای جراحی استریل کردند و پزشکان به روش استریلیزاسیون مطمئن تری نسبت به شعله باز نیاز داشتند . فواید اتوکلاو به زودی آشکار شد و به بخشی ضروری از هر کلینیک و بیمارستان تبدیل شد. 

اتوکلاو برای استریل کردن تجهیزات جراحی، ابزار آزمایشگاهی، اقلام دارویی و سایر مواد استفاده می شود.  برای استفاده از این ابزار می توانید جامدات، مایعات، حفره ها و ابزارهایی با اشکال و اندازه های مختلف را استریل کنید. اتوکلاوها از نظر اندازه، شکل و عملکرد متفاوت هستند. یک اتوکلاو بسیار ساده شبیه به زودپز است. هر دو از قدرت بخار برای از بین بردن باکتری ها، هاگ ها و میکروب های مقاوم در برابر آب جوش و شوینده های قوی استفاده می کنند. البته توجه داشته باشید که پیشرفته ترین اتوکلاوها را نمی توان با زودپز مقایسه کرد، اگرچه عملکردهای اساس کار اتوکلاو آنها مشابه است

اتوکلاو برای چه مواردی استفاده می شود؟

یک محفظه اتوکلاو ابزارهای پزشکی یا آزمایشگاهی را با حرارت دادن آنها در بالای نقطه جوش استریل می کند. اکثر کلینیک ها دارای اتوکلاو رومیزی هستند که از نظر اندازه مشابه اجاق های مایکروویو هستند. بیمارستان ها از اتوکلاوهای بزرگ استفاده می کنند که به آنها اتوکلاو افقی نیز گفته می شود. آنها معمولاً در بخش مرکزی خدمات استریل CSSD قرار دارند و می توانند ابزارهای جراحی متعددی را در یک چرخه استریلیزاسیون پردازش کنند و تقاضای مداوم برای تجهیزات استریل در اتاق های عمل و بخش های اورژانس را برآورده کنند.اتوکلاوهای کوچک که به آنها اتوکلاو رومیزی نیز می گویند را می توان در مطب های دندانپزشکی یافت

انواع اتوکلاو

اتوکلاو انواع مختلفی دارد:

معمولا این دستگاه دارای سه کلاس است، این انواع معمولا بر اساس استریلیزاسیون و بسته به اینکه چه نوع وسایلی درون دستگاه قرار می گیرد طبقه بندی خواهند شد.

• کلاس N:هنگامی که می خواهید این نوع دستگاه را خریداری کنید حتما دقت زیادی داشته باشید، استانداردها برای این نوع دستگاه نشان می دهد که این نوع کلاس هر نوع وسیله جامد را کاملا استریل خواهد کرد اما در این مورد می توان گفت که وسایلی که دارای پوشش هستند مانند پوشش پارچه ای و یا هر نوع پوشش کاغذی با این نوع کلاس به خوبی استریل نخواهند شد. به این مدل دستگاه اتوکلاو خانگی نیز گفته می شود.
• کلاس S:این نوع کلاس بسته به تولید کننده دارد که چه نوع وسایلی را برای استریل پوشش دهد، معمولا وسایلی که جامد هستند اما دارای هیچ پوششی نیستند و وسایلی که جامد هستند و دارای پوشش هستند، وسایلی که دارای حفره بوده و همچنین پارچه ها را می تواند استریل کند. این نوع اتوکلاو معمولا دارای یک پمپ وکیوم است و از داشتن سیکل خشک کن نیز بهره می برد.
• کلاس B: هر نوع وسیله اعم از پوشش دار و بدون پوشش، پارچه،مواد نساجی… را می تواند استریل کند، این نوع دستگاه دارای پمپ وکیوم است.
• فست اتوکلاو: این نوع دستگاه از قدرت استریل بالایی برخوردار است و معمولا برای مراکزی همانند اتاق های عمل مورد استفاده قرار می گیرد. البته از این نوع دستگاه می توان برای کلینیک ها و دندانپزشکی ها نیز استفاده کرد.معمولا این نوع دستگاه حجم پایینی از وسایل را در درون خود جای می دهد. 

تولید بخار و کیفیت بخار

بخار عامل استریل کننده اتوکلاو است. نفوذ بخار عمیق است زیرا توانایی متراکم شدن دارد: وقتی بخار به آب متراکم می شود، 1600 لیتر بخار به 1 لیتر آب متراکم می شود. این کاهش حجم زیاد باعث مکش قوی می شود که استریلیزاسیون را بسیار موثر می کند، زیرا بخار بیشتری را به سمت جسم سردتر در حال استریل می مکد. به همین دلیل است که بخار می تواند بسیار قدرتمند و عمیق به انواع بارها، منسوجات و بارهای متخلخل نفوذ کند.مزایای اصلی ضدعفونی با اتوکلاو عبارتند از:

• وجود مقداری رطوبت، معمولاً 5-3 درصد در بخار، اثر کشنده میکروارگانیسم ها را افزایش می دهد، زیرا انعقاد در دمای پایین 52 درجه سانتی گراد شروع می شود.

• رطوبت داخل سلول یک میکروارگانیسم کشتن آن را آسان تر می کند

• به محض برخورد بخار با جسم خنک‌تری که نیاز به استریل شدن دارد، به آب متراکم شده و مقدار زیادی گرما آزاد می‌شود.

• تغییر حجم هنگام متراکم شدن بخار باعث مکش می شود که بخار بیشتری را می کشد که به طور چشمگیری عمق نفوذ را بهبود می بخشد.

• ارتباط بین دما و فشار اتوکلاو با بخار اشباع، کنترل آن را آسان می کند

با تمام این مزایای بخار، به راحتی می توان فهمید که چرا رایج ترین و کارآمدترین عامل ضدعفونی کننده است.

کیفیت بخار اتوکلاو

وقتی صحبت از انتقال مقادیر زیادی انرژی به جسمی می شود که نیاز به عقیم سازی میکروب ها و از بین بردن کلی آنها دارد، هیچ چیز قدرتمندتر از بخار نیست. به هر حال، موتورهای بخار کشتی ها و قطارها را به حرکت در می آورند. برای عملکرد صحیح اتوکلاو دو پارامتر بسیار مهم هستند: 

• سطح گازهای غیر قابل تراکم

• سطح رطوبت

ترکیب بهینه بخار در اتوکلاو 3 درصد مایع و 97 درصد گاز است. هر گونه تغییر در درصد رطوبت باعث افزایش یا کاهش زمان استریلیزاسیون می شود . در عمل، زمان عقیم‌سازی با توجه به شرایط بخار بهینه و توانایی بخار برای انتقال انرژی به بار غیر استریل قبل از استریل‌سازی محاسبه می‌شود. از این گذشته، یکی از مهم ترین مزایای استریلیزاسیون اتوکلاو بخار این است که به زمان و حرارت بسیار کمتری نسبت به دستگاه استریل کننده حرارت خشک نیاز دارد، به دلیل ظرفیت بخار برای انتقال انرژی.

چگونه اتوکلاو مناسب انتخاب کنیم؟

به عنوان یک دندانپزشک، متخصص بهداشت دندان یا کارکنان پشتیبانی در یک کلینیک دندانپزشکی، می دانید که داشتن اتوکلاو مطمئن و موثر برای عملکرد روان کلینیک ضروری است.  برای انتخاب بهترین نوع دستگاه ابتدا شش سوال زیر را از خود بپرسید و طی جواب دادن به سوالات به نیاز اصلی خود پی می برید.

• سازنده ای که به دنبال خرید اتوکلاو خود هستید باید نام و شهرت خوبی داشته باشد و اتوکلاوهای مورد تایید FDA را نیز داشته باشد. اگر دستگاه ایمن دار نخرید، ممکن است برای شما، کارکنان و بیمارانتان بسیار خطرناک باشد.

• حتما تحقیقات زیادی بر روی اتوکلاو انجام دهید. این روش به شما این اطمینان می دهد که شما در مورد محصولات اطلاع دارید و می توانید با نماینده توزیع کننده خود در مورد آنچه ترجیح می دهید صحبت کنید.

• حجم اقلامی که باید استریل شوند، اندازه اتوکلاو شما را تعیین می کند. یک توزیع کننده با تجربه می تواند اتوکلاو ایده آل را با توجه به اندازه اتاق توصیه کند.

• مواردی که باید حین انتخاب خود در نظر داشته باشید: گارانتی دار باشد -  خدمات ویژه دارد – سایت خریداری به شما پشتیبانی 24 ساعته دهد.

• دقت کنید که سیستم تنظیم اتوکلاو را تایید کنید. این که تنظیم دستی لازم است یا سیستم خودکار برای ضدعفونی اتوکلاو دارد بر قیمت اتوکلاو تاثیر زیادی می گذارد.